Trong bài phát biểu chiến thắng, chính trị gia Hồi giáo trẻ tuổi đã trích dẫn diễn văn độc lập của Nehru, nhấn mạnh mối liên hệ của ông với quê hương của cha mẹ, trên nền nhạc Bollywood. Vị thị trưởng mới là hiện thân của một hình ảnh Hồi giáo phá vỡ những khuôn mẫu do những người theo chủ nghĩa dân tộc Hindu truyền bá. Tại Ấn Độ, tờ "The Wire" đặt câu hỏi liệu chương trình nghị sự xã hội của ông có thể đưa ra một mô hình thay thế cho công thức kinh tế của Modi hay không.

Trên đây là tóm lược bài nhận định của tạp chí AsiaNews số ngày 5 tháng 11, 2025. Tạp chí này nhận định từ New York rằng: “Một khoảnh khắc hiếm hoi trong lịch sử khi chúng ta bước ra khỏi cái cũ để đến với cái mới.”

Để đánh dấu chiến thắng lịch sử của mình, Zohran Mamdani – người ngoài cuộc 34 tuổi, sau một chiến dịch tranh cử tập trung áp đảo vào các vấn đề xã hội, đã trở thành thị trưởng Hồi giáo đầu tiên của New York – đã chọn gửi một thông điệp đến Ấn Độ, quê hương của ông.

Là con trai của nhà nhân chủng học người Ấn Độ Mahmood Mamdani, giáo sư tại Đại học Columbia chuyên về nghiên cứu hậu thuộc địa ở Châu Phi, từng sống ở Uganda và Tanzania – và Mira Nair, giám đốc của Salaam Bombay, thị trưởng đắc cử của New York đã trích dẫn bài diễn văn lúc nửa đêm, “Hẹn hò với Định mệnh”, mà Thủ tướng Jawaharlal Nehru, vào ngày 14 tháng 8 năm 1947, đã mở ra nền độc lập cho Ấn Độ sau khi chấm dứt chế độ thuộc địa của Anh.

Mamdani nói: “Khi một thời đại kết thúc và linh hồn của một quốc gia được cất lên tiếng nói. Đêm nay, chúng ta bước ra khỏi cái cũ để đến với cái mới”.

Điều có lẽ đã làm những người dân Ấn Độ ở Ấn Độ và khắp cộng đồng người Ấn Độ đang theo dõi ông phấn khởi chính là những nốt nhạc của bài hát “Dhoom Machale” – nhạc phim của bộ phim năm 2004, một loại nhạc phim Bollywood, được phát vào cuối bài diễn văn quan trọng nhất trong sự nghiệp chính trị của ông.

Khi chọn bản nhạc này, Mamdani đã khẳng định rõ ràng bản sắc Ấn Độ của mình, vào thời điểm cộng đồng người Mỹ gốc Ấn đang phải vật lộn với giai đoạn khó khăn nhất trong lịch sử gần đây, sau chính sách hạn chế thị thực của Trump và cuộc chiến thương mại gay gắt với Ấn Độ.

Khu vực Tam Tiểu bang [tri-state] là nơi sinh sống của cộng đồng người Nam Á lớn nhất tại Hoa Kỳ (với hơn 650,000 người chỉ tính riêng tại Thành phố New York). Nhưng cũng không khó để tự hỏi liệu tân thị trưởng New York sẽ có tác động gì đến Ấn Độ.

Trang tin tức có khuynh hướng tiến bộ của Ấn Độ, The Wire, đang đặt ra câu hỏi này, tập trung vào một số đặc điểm trong chiến thắng của Mamdani có thể diễn ra ở Ấn Độ.

Đầu tiên, rõ ràng là ông là một người Hồi giáo. "Mamdani là hiện thân của một hình thức bản sắc chính trị Hồi giáo, thách thức những khuôn mẫu mà Đảng Bharatiya Janata và các thế lực tương tự dựa vào để gán cho người Hồi giáo những hình ảnh cực đoan hoặc ly khai."

Trên thực tế, "Ông ấy là một tín đồ Hồi giáo thực thụ, người luôn công khai thảo luận về đức tin của mình, đồng thời ủng hộ chủ nghĩa xã hội dân chủ thế tục, các hoạt động nữ quyền và quyền LGBTQ."

Trang web tin tức viết: “Bài phát biểu đầy cảm xúc của ông bên ngoài một đền thờ Hồi giáo ở Bronx về những nỗi nhục mà người Hồi giáo phải chịu đựng ở New York kể từ sự kiện 11/9 cho thấy sự yếu đuối và cam kết cộng đồng hơn là chủ nghĩa cực đoan tôn giáo".

Nền tảng gia đình đa dạng của ông cũng rất quan trọng: một người cha Hồi giáo đến từ Gujarat, người đã trải qua cuộc sống trong cộng đồng người Ấn Độ di cư ở Uganda của Museveni, và một người mẹ theo đạo Hindu, một đạo diễn phim có nguồn gốc từ Delhi.

"Đối với những người Ấn Độ quen thuộc với sự phức tạp của bản sắc di cư và những ảnh hưởng dai dẳng của các chiến lược chia rẽ và cai trị của thực dân Anh, di sản hỗn hợp của Mamdani đại diện cho sự bác bỏ chủ nghĩa dân tộc sắc tộc hẹp hòi."

Những lời chỉ trích công khai của Mamdani đối với Modi và hệ tư tưởng Hindutva cũng đi theo hướng tương tự.

“Đối với khán giả Ấn Độ, đặc biệt là những người lo ngại về sự xói mòn của chủ nghĩa đa nguyên thế tục dưới thời Modi, việc Mamdani, với tư cách là một chính trị gia Hồi giáo, sẵn sàng bảo vệ tầm nhìn đa nguyên về Ấn Độ đồng thời khẳng định bản sắc Hồi giáo của mình, là một hình mẫu. Ông từ chối lựa chọn giữa đồng hóa và ly khai, thay vào đó khẳng định rằng bản thân sự đa dạng nên được tôn vinh và bảo vệ.”

Lập trường mạnh mẽ của ông trong việc ủng hộ sự nghiệp của người Palestine và người dân Gaza đang chịu nhiều đau khổ, vốn đã gây ra rất nhiều chỉ trích ở Israel, lại vấp phải sự mơ hồ của Modi và các ông trùm Ấn Độ, những người trong những năm gần đây ngày càng đạt được nhiều thỏa thuận chính trị và kinh doanh với chính phủ Netanyahu ở Israel.

Tuy nhiên, ngay cả khi nhìn từ Ấn Độ, chương trình nghị sự xã hội của Mamdani có thể sẽ là thử thách thực sự của ông.

“Đối với những độc giả Ấn Độ đã quen thuộc với di sản nhà nước phúc lợi của thời kỳ tiền tự do hóa, nay đang bị xóa bỏ thông qua tư nhân hóa, việc Mamdani không ngần ngại chấp nhận sự can thiệp của nhà nước vào thị trường để đảm bảo các nhu cầu cơ bản gợi nhớ đến truyền thống dân chủ xã hội trước đây. Thành công của ông cho thấy chủ nghĩa dân túy kinh tế tập trung vào tái phân phối vẫn giành chiến thắng trong các cuộc bầu cử khi được diễn đạt rõ ràng và đầy nhiệt huyết”.

Cuối cùng, tăng trưởng kinh tế và phát triển cơ sở hạ tầng mới là động lực thực sự của Modi. Và chính trong lĩnh vực này, Ấn Độ vẫn thiếu một giải pháp thay thế khả thi.