Dự án bauxite đang là một phép thử với nhiều mục đích khác nhau tại Việt Nam. Ẩn khuất phía sau "chủ trương lớn của đảng" là những điều không hoàn toàn mang tính kinh tế hay môi trường. Nó là một cuộc mua bán đổi chát của những kẻ đầu cơ chính trị trên chính vận mệnh dân tộc. Kẻ xảo trá đang nắm trong tay quyền lực bao giờ cũng quyết định chân lý. Tuy nhiên, trước làn sóng phản đối mạnh mẽ của dư luận, sự yếu kém hèn nhác của nhà cầm quyền dần lộ ra. Những lổ hỏng chết người lâu nay được dư luận quan tâm đã thể hiện tương đối đầy đủ qua ý kiến trước Quốc hội của các ông nghị. Đại diện của "phe" ủng hộ khai thác bauxite đã "tự thú" những vấn đề gai gốc nhất mà "phe bên kia" đã lo ngại từ lâu. (tham khảo http://tuanvietnam.net/vn/thongtindachieu/7046/index.aspx )

1./ Lo ngại về an ninh quốc phòng

Lổ hỏng về an ninh quốc phòng đã lộ rõ qua sự thừa nhận của ông phó bí thư tỉnh ủy Lâm Đồng. Câu hỏi đặt ra là liệu chúng ta có khống chế và kiểm soát được sự xâm nhập của người Trung quốc ở cao nguyên hay không? Câu trả lời là không bởi vì:

Địa phương không "bứng" đi được

Theo ông Phong, dự án này là một trong những công trình trọng điểm của tỉnh ông, ông cũng xác định rằng thường xuyên có cán bộ xuống nắm tình hình. Sâu sát như vậy, nhưng hàng trăm người Trung quốc đột nhập vô địa phương một cách bất hợp pháp thì chính quyền địa phương ông hoàn toàn không nắm được. Khi bị dư luận phát giác, thì ông cho rằng vì họ đã trót vào rồi, cho dù biết là vào bất hợp pháp rồi đấy, nhưng chính quyền địa phương ông không "bứng" đi được?! Với khả năng quản lý địa phương như vậy thì liệu khi có thêm hàng ngàn công nhận đổ bộ vào đây, chính quyền của ông có kiểm soát được hay "bứng" họ đi được không thì đã quá rõ.

Họ vào vì TKV sai sót?

Công nhân Trung quốc xâm nhập vô cao nguyên bất hợp pháp là do sai sót trong ràng buộc lao động của TKV? Quá trầm trọng! Hoá ra TKV là nơi có quyền quyết định việc đến hay đi của số người TQ này? Hoá ra số người TQ này đã không cần qua những bộ lọc hay chế tài pháp luật của Việt Nam. Họ vào Việt Nam dễ như đến mức mà giờ đây các cơ quan hữu quan của Việt Nam mới té ngữa và đổ lỗi cho nhau!

Vì quan hệ hữu nghị nên. ..?

Đến đây thì không hiểu ý ông Phong là gì? Hay ông này lẫn thẩn đến mức dường như không biết ông đang nói gì?! Vấn đề an ninh sống còn của đất nước lại không được ông này nhìn nhận trên phương diện luật pháp quốc gia mà ông lại đem cái lối nguỵ biện ra bào chữa cho sự đồng lõa và bất lực của mình. Quan hệ hữu nghị nào? Có phải cái thứ quan hệ "nhược tiểu" và "thiên triều" mà các ông tự khom mình thừa nhận với Bắc Kinh đã làm các ông há họng mắc quai? Chẳng thể có thứ quan hệ hữu nghị nào có thể đem ra đánh đổi cho sự bất tuân luật pháp, trầm trọng hơn là đe dọa an ninh quốc gia!

Tỉnh không có quyền làm việc trực tiếp với nhà thầu?

Thảm họa! Tại sao các ông có thể đôn đốc, kiểm tra thường xuyên như ông nói để tháo gỡ khó khăn cho chủ đầu tư, để giúp dự án sớm đưa vào vận hành. Các ông có quyền gặp gỡ và làm việc với Chủ đầu tư, trong khi lại không được quyền làm việc với người làm thuê cho Chủ đầu tư? Chuyện lạ chưa từng có! Thực chất các ông không dám đụng vô người của "thiên triều", đơn giản là vậy. Bởi vậy mới có tình trạng nhiều công trình TQ trúng thầu xong tại Việt Nam, họ biến công trình thành pháo đài kiên cố mà người Việt Nam không được bén mảng vào. Chủ quyền và bảo đảm an ninh trong trường hợp này là gì?

Trung Quốc lách luật pháp Việt Nam?

Vị quan này đã tự thú rành rành. Thiện chí của người anh em phương Bắc đâu chưa thấy, mới gào thét hợp tác thiện chí đó thì họ đã lợi dung kẻ hở pháp luật Việt Nam để làm lợi cho mình. Sau này bao vấn đề tai hại khác như xử lý môi trường, an ninh quốc phòng họ có "lách luật" để không cần làm đúng hay không thì chắc ai cũng rõ.

Sẽ bao che và hợp pháp hóa sự hiện diện của người TQ

Cái họa này lúc đầu nếu ai nghĩ đến thì có lẽ sẽ bị xem là lo xa quá. Nhưng giờ đây hiểm họa đó đang trở thành hiện thực. Đảng vì chấp nhận triều cống "thiên triều" để được che chở, giờ không dám lên tiếng phản đối sự có mặt của họ. Không còn cách nào khác là đảng sẽ ra lệnh bao che sự hiện diện của số người TQ có mặt tại Việt Nam. Không biết chừng sau này sẽ có hàng ngàn người TQ được chính quyền cho Việt hoá để giảm cái tỉ lệ người TQ xâm nhập cao nguyên. Theo như ông Phong đã nói là giờ phải tìm cách cùng họ giải quyết việc này vì không đuổi họ đi được. Ngoài ra, một ông nghị khác và cũng là giám đốc công an tỉnh Dăk Nông là ông Đù còn dối trá hơn khi tuyên bố rằng, không có lao động TQ nào làm việc ở dự án tỉnh ông(Nhân cơ)?! Toàn bộ nhân dân đồng thuận chứ không có chuyện phản bác?! Con ngựa thành Troy đang tiền dần lên cao nguyên Việt Nam!

Người địa phương mới hiểu?

"Làm sao người ở ngoài vào có thể đánh giá được tình hình an ninh quốc phòng của tỉnh chúng tôi được. Là người địa phương, chúng tôi mới hiểu hết được các vấn đề của mình". Câu nói này cho thấy một tầm nhìn quá yếu kém đáng khinh. Nó thể hiện kiến thức kém cỏi, cái tư duy theo kiểu của một "lãnh chúa". Ông chỉ đáng tầm là thầy bói mù xem voi. Không may, đảng cộng sản này lại giao sứ mệnh quan trọng này vào tay những con người như ông thì sự thành bại ra sao đã quá rõ. Hoá ra ông tướng Giáp ngoài kia làm sao hiểu được vấn đề an ninh của cao nguyên bằng ông?

2./ Tác động môi trường và xã hội

Trước hết phải nói rằng cái "chủ trương lớn của đảng" này hoá ra quá khôi hài. Nhóm người tự nhận là "đỉnh cao trí tuệ nhân loại" này hoá ra lẩm cẩm đến phát ngượng. Một người đóng vai trò quan trọng của địa phương về mặt đảng-chính quyền cũng như dự án lại không hề hay biết gì về lời khuyên của Liên Xô trước đây về việc không nên khai thác bauxite Tây Nguyên, trong đó có Tân Rai!?

Chỉ có thể có hai giả thuyết. Một là trình độ các ông quá kém cõi, kém đến mức không thể đọc được hết một tài liệu của dự án. Hoặc giả các ông kém đến mức đã bịt tai, che mắt trước những lời khuyến cáo đến khan tiếng của dư luận.

Nếu đã không hề hay biết gì về lời khuyên có tính nhân bản này, các ông không được quyền phát biểu bất kỳ lời nào về tác động về môi trường của dự án khai thác bauxite này. Bởi đơn giản, một trong những yếu tố then chốt nhất khiến đoàn nghiên cứu của Liên Xô đưa ra lời khuyên trên chính là tác động xấu của dự án đến môi trường. Yếu tố then chốt còn lại không nói ra thì ai cũng hiểu đó là an ninh quốc phòng.

Về bảo đảm môi trường, đến nay cũng chỉ lay hoay với những lý luận cùn và niềm tin mù quán của các ông vào mớ cam kết vô bổ và đống công nghệ mì ăn liền "made in China". Với trình độ, bản lĩnh của các ông thì đừng nói đến việc giám sát và bắt buộc họ làm đúng cam kết. Tin được không khi những việc nhỏ nhặt các ông còn chưa làm được? Chưa kể lòng tham lam không đáy của các ông có cho phép các ông thực hiện đúng nghĩa vụ của mình hay không? Chưa kể chỉ cần một mệnh lệnh từ "thiên triều", các ông chỉ cuối đầu vâng dạ!

3./ Hiệu quả kinh tế

Nói về hiệu quả kinh tế dự án. Lĩnh vực này các ông chỉ là đám học trò kém cõi trước những bậc thầy tinh thông. Các ông không có khả năng phản biện trước tính toán rõ ràng của các nhà kinh tế và khoa học thời gian qua. Lợi ích to lớn là bao nhiêu? Căn cứ nào cho thấy là sẽ nộp ngân sách 547tỉ đồng hằng năm? Các ông hãy trả lời bằng những con số tính toán cụ thể chứ đừng nói chung chung!

Trình độ làm kinh tế của TKV đến đâu? Một tập đoàn chiếm hầu hết các tài nguyên khoáng sản của quốc gia này đã và đang tạo ra bao nhiêu lợi nhuận cho quốc gia? Một tập đoàn kinh tế chủ lực của đất nước mà chủ tịch hội đồng quản trị cũng chỉ biết làm dự án ở mức năm ăn - năm thua thì than ôi! Vừa bước vào cuộc chơi với người TQ, TKV của các ông đã thua trắng lưng lấm bụng! Chỉ riêng việc ký kết hợp đồng tạo kẻ hở cho các nhà thầu TQ đưa người trái phép và cao nguyên, những kẻ có trách nhiệm này đã phải chịu trách nhiệm hình sự vì gây nguy cơ về an ninh quốc gia.

Mai này TKV có kiểm soát và không chế được những công đoạn tiếp theo của dự án? Không ai tin được.

4./Chạy tội?

Lời thú nhận này khiến người ta cảm thấy rợn tóc gáy và tức giận. Dường như nhà cầm quyền Việt Nam chỉ giỏi kiểm soát theo dõi dân của họ hơn là theo dõi sự xâm nhập bất hợp pháp của người Trung quốc? Giờ đây khi vấn đề bị phát giác, không cơ quan nào, không cá nhân nào chịu trách nhiệm. Rồi đây, khi thảm họa bùn đỏ, phá hoại môi sinh, tiêu diệt văn hoá... xảy ra thì cũng với cách lập luận tương tự hôm nay. Ai chịu trách nhiệm? Không ai cả! Thảm họa nhân dân phải gánh chịu.

Tóm lại, sự yếu kém về trình độ, thua sút về sự nhạy bén, bất lực truớc sự lọc lõi, hèn nhác bởi sự phục tùng. Cái chính quyền đảng trị của các ông không thể kiểm soát được bất kỳ việc gì trong việc hợp tác với TQ. Các ông sẽ bán đứng đất nước này cho TQ, sau đó sẽ tìm cách đánh tháo. Tốt nhất, các ông đừng nói nữa. Hãy dẹp hết những trò lừa dối và tránh ra, hãy để cho những người có lương tâm và khả năng đứng lên lãnh đạo đất nước này!