1. Nga cách chức tướng đầu trọc Sergei Surovikin
Bộ trưởng Quốc phòng Nga đã cách chức Tổng Tư Lệnh các lực lượng Nga tại Ukraine của Tướng Sergei Surovikin và thay thế bằng Tướng Valery Gerasimov.
Sergei Surovikin đã được bổ nhiệm vào chức vụ này vào ngày 8 tháng 10 năm 2022 và phụ trách các lực lượng Nga trong thời gian họ rút lui khỏi những vùng rộng lớn ở tỉnh Kherson của Ukraine. Tuyên bố từ Bộ Quốc phòng Nga cho biết như sau:
“Vào ngày 11 tháng Giêng năm 2023, Bộ trưởng Quốc phòng Nga, Đại tướng Sergei Shoigu giao nhiệm vụ lãnh đạo mới cho hoạt động quân sự đặc biệt.
Tổng tham mưu trưởng Quân đội Valery Gerasimov đã được bổ nhiệm làm Tổng Tư Lệnh Lực lượng Hỗn hợp,” nó nói.
Các phó chỉ huy là: Tổng tư lệnh Lực lượng hàng không vũ trụ, Đại tướng Sergei Surovikin, Tổng tư lệnh Lục quân Đại tướng Oleg Salyukov, và Tổng tham mưu Phó Lực lượng Vũ trang Nga, Thượng Tướng Aleksey Kim”.
Bộ cho biết những thay đổi này là cần thiết vì “phạm vi nhiệm vụ được mở rộng, sự cần thiết phải hợp tác chặt chẽ hơn giữa các dịch vụ và các nhánh của Lực lượng Vũ trang, cũng như nâng cao phẩm chất của tất cả các loại bảo trì và hiệu quả chỉ huy của các lực lượng.”
2. Tại sao tướng đầu trọc mất chức? Nhận định của Viện Nghiên Cứu Chiến Tranh Hoa Kỳ
Ngày 8 tháng 10, Tướng Sergei Surovikin, được bổ nhiệm làm Tổng Tư Lệnh quân đội Nga tại chiến trường Ukraine. Phe diều hâu tại Nga hồ hởi phấn khởi vì Tướng Surovikin có biệt danh là “Vị Tướng Ngày Tận Thế” nói lên mức độ tàn bạo của ông ta. Chỉ 96 ngày sau, ông ta bị cách chức.
Tờ Newsweek có bài tường trình nhan đề “Putin Reshuffles Military Command In Bid To Boost Dire Campaign—ISW”, nghĩa là “Viện Nghiên Cứu Chiến Tranh Hoa Kỳ nhận định Putin tái tổ chức bộ chỉ huy quân sự trong cố gắng vực dậy chiến dịch thảm khốc.” Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ.
Theo một tổ chức tư vấn quân sự hàng đầu, quyết định cải tổ bộ chỉ huy quân sự Nga của Vladimir Putin được đưa ra trong bối cảnh Điện Cẩm Linh hy vọng sẽ chống lại “cơ cấu chỉ huy vô tổ chức” và “những thất bại chồng chất” trong chiến dịch của Nga ở Ukraine,
Hôm thứ Tư, Bộ Quốc phòng Nga đã công bố cái mà Viện Nghiên cứu Chiến tranh, gọi tắt là ISW, gọi là “một cuộc cải tổ lớn cơ cấu chỉ huy của Nga cho cuộc chiến ở Ukraine.”
Bộ này cho biết Tướng Valery Gerasimov, Tổng tham mưu trưởng, sẽ lên làm Tổng Tư Lệnh, với ba cấp phó làm việc dưới quyền ông.
Một trong ba cấp phó này là Tướng Sergei Surovikin, người được bổ nhiệm làm Tổng Tư Lệnh chỉ ba tháng trước vào ngày 8 tháng 10.
Bộ Quốc phòng cho rằng những thay đổi này là cần thiết vì “phạm vi nhiệm vụ rộng lớn hơn” ở Ukraine và nhu cầu “phối hợp chặt chẽ hơn giữa các nhánh quân sự và các dịch vụ của lực lượng vũ trang”.
Theo ISW, thông báo công khai về việc bổ nhiệm cho thấy Điện Cẩm Linh đang ở giữa một “sự thay đổi lớn” trong cả việc điều hành chiến tranh và vai trò của Bộ Quốc phòng.
Tổ chức tư vấn này cho biết, điều này có thể xảy ra trước một cuộc tấn công quan trọng của Nga vào những tháng đầu năm 2023 trong một cuộc chiến mà Putin “có thể đã nhầm” khi tin rằng các lực lượng Nga có thể hoàn thành nhanh chóng.
Nhưng ISW lập luận rằng Gerasimov “không có khả năng nhanh chóng hồi sinh và cải tổ cách tiến hành cuộc chiến của Nga ở Ukraine để đạt được các mục tiêu theo khát vọng tối đa của Putin,” đồng thời cho biết thêm Gerasimov sẽ đứng đầu một chuỗi chỉ huy “bị cản trở bởi những thất bại dai dẳng, triền miên và chồng chất mà chủ yếu xuất phát từ những hành động của mình trước cuộc xâm lược Ukraine.
Tuy nhiên, ISW đã xác định được yếu tố thứ hai của việc bổ nhiệm, cho thấy động cơ chính trị của Điện Cẩm Linh trong việc tìm cách làm suy yếu ảnh hưởng của Yevgeny Prigozhin, người đứng đầu lực lượng Tập đoàn Wagner đánh thuê ở Ukraine.
ISW cho biết Prigozhin đã bắt đầu công khai chỉ trích nỗ lực chiến tranh của Mạc Tư Khoa và đã “không ngừng quảng bá cho Tập đoàn Wagner” với cái giá là bôi nhọ danh tiếng của Bộ Quốc phòng Nga.
Gần đây nhất, công ty của Prigozhin tuyên bố lực lượng Wagner đã nắm quyền kiểm soát thị trấn Soledar của Donetsk, và trong khi một báo cáo của phương tiện truyền thông nhà nước ban đầu thừa nhận tuyên bố của Prigozhin, một bài báo khác sau đó được xuất bản bởi thông tấn xã Tass đã không đề cập gì đến những người lính đánh thuê chiến đấu bên cạnh các đơn vị Nga.
ISW bình luận rằng việc giáng cấp Surovikin, một “người yêu thích của Prigozhin”, có thể đã được tính toán để nâng cao vị thế của quân đội Nga đối với lính đánh thuê và làm giảm bớt sự chỉ trích đối với các quyết định của Điện Cẩm Linh.
Hôm thứ Ba, truyền thông nhà nước Nga thông báo bổ nhiệm Đại tá Alexander Lapin làm Tham mưu trưởng Lực lượng Lục quân Nga, mặc dù phát ngôn nhân Điện Cẩm Linh Dmitry Peskov từ chối xác nhận vai trò mới của Lapin.
Trước đây đã bị cách chức chỉ huy Quân khu Trung tâm, Lapin là một lựa chọn gây tranh cãi, ông là người đã bị Prigozhin chỉ trích nặng nề sau khi quân Nga rút lui khỏi thành phố Lyman của Donetsk vào mùa thu.
Sự xuất hiện trở lại của Lapin “có thể được coi là động thái của Putin nhằm tạo ra một đối trọng với ảnh hưởng của Prigozhin” trong Điện Cẩm Linh, Tiến sĩ Marina Miron thuộc Trung tâm Đạo đức Quân sự tại Đại học King's College London nói với Newsweek hôm thứ Ba.
Miron lập luận rằng Tướng Lapin “đang bị sử dụng như một con tốt thí trong một cuộc đấu tranh chính trị quan trọng hơn đang diễn ra giữa Putin và những người theo đường lối cứng rắn của ông ta”, khi nhà lãnh đạo Nga tranh cãi với lời chỉ trích công khai của Prigozhin đối với chỉ huy cấp cao của quân đội Nga.
3. Nổ lớn tại sân bay Berdiansk. Nhiều trực thăng Nga hướng tới Zaporizhzhia qua Mariupol
Trong cuộc họp báo tại trung tâm báo chí Kyiv chiều thứ Năm 12 tháng Giêng, phát ngôn nhân của lực lượng không quân Ukraine, Đại Tá Yurii Ihnat, cho biết ba vụ nổ đã xảy ra tại căn cứ không quân Berdiansk, thuộc vùng Zaporizhzhia do Nga tạm chiếm.
Ba vụ nổ đầu tiên diễn ra trong khoảng thời gian từ 10 đến 12 giờ sáng theo giờ địa phương ngày thứ Năm 12 Tháng Giêng. Vụ nổ tiếp theo diễn ra lúc 2 giờ chiều cùng ngày.
Ngay sau vụ nổ, không quân Nga, đã tung các trực thăng từ lục địa Nga bay qua thành phố Mariupol bị tạm chiếm để đến căn cứ không quân Berdiansk.
Thiệt hại của quân Nga vẫn còn đang được điều tra. Theo các nguồn tin địa phương, máy bay trực thăng của Nga đã lùng sục quanh căn cứ không quân Berdiansk vì nghi là bị khủng bố.
4. Nhóm CNN nghe thấy tiếng pháo đang diễn ra gần thị trấn Soledar phía đông Ukraine
Một nhóm CNN ở khu vực Donetsk của Ukraine hôm thứ Tư đã nghe thấy tiếng pháo hạng nặng đang diễn ra ở vùng lân cận Soledar, thị trấn là nơi giao tranh dữ dội trong những ngày gần đây.
“Chúng tôi đang cách địa điểm diễn ra trận chiến dữ dội khoảng 5 dặm, hay 8 km,” Ben Wedeman của CNN cho biết. “Bạn có thể nghe thấy tiếng pháo – hầu hết đều hướng về thị trấn.”
Cách chiến tuyến vài km, quân đội Ukraine vẫn bình tĩnh, tiến hành các nhiệm vụ bảo trì và hậu cần, không có dấu hiệu sắp rút lui.
Sự đóng góp của các nước phương Tây vào nỗ lực chiến tranh của Ukraine có thể thấy rõ ràng trên thực địa, với rất nhiều phương tiện chiến đấu và y tế quân sự từ Ba Lan, Pháp, Mỹ và Anh.
Cũng có mặt tại địa điểm là người đứng đầu cơ quan hành chính dân sự của vùng Soledar, người đang giúp phân phát các hộp cứu trợ cho người dân địa phương.
5. Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Austin cho biết “Không có xác nhận nào rằng người Nga đã chiếm được thành phố Soledar”
Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin cho biết ông không có xác nhận nào trước những tuyên bố của người Nga cho rằng họ đã “chiếm được” thị trấn Soledar của Ukraine.
Ông nói điều này tại cuộc họp báo sau cuộc họp của Ủy ban Tham vấn An ninh Mỹ-Nhật ở Washington.
“Đầu tiên, hãy để tôi bắt đầu với câu hỏi mà bạn đã hỏi về Soledar và liệu thành phố này có rơi vào tay người Nga hay không. Tại thời điểm này, chúng tôi có thể chứng thực rằng các cuộc giao tranh vẫn đang diễn ra ở đó,” Tướng Austin nói.
Ông lưu ý rằng đã có một cuộc giao tranh “rất năng động” trong khu vực đó, và “nó diễn đi diễn lại nhiều lần, và nó thực sự là một cuộc giao tranh khá tàn bạo.”
“Chúng tôi đang tập trung làm mọi thứ có thể để giúp bảo đảm rằng người Ukraine có những khả năng cần thiết để thành công trong nỗ lực bảo vệ lãnh thổ có chủ quyền của họ,” Austin nói.
Ông nói thêm rằng ông thường xuyên liên lạc với Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine. Ngoài ra, ông nhắc lại rằng một cuộc họp của Nhóm liên lạc quốc phòng Ukraine theo định dạng Ramstein sẽ được tổ chức tại Đức vào tuần tới với sự tham gia của khoảng 50 bộ trưởng quốc phòng. Ông cho biết sẽ có một cuộc thảo luận về những nhu cầu của Ukraine hiện nay và những gì họ cần để thành công trong tương lai.
“Chúng ta sẽ hỗ trợ Ukraine trong thời gian có thể, và từ mọi thứ mà tôi có thể thấy từ các đồng minh và đối tác của chúng ta, họ cũng cảm thấy như vậy. Vì vậy, chúng ta vẫn đoàn kết trong các nỗ lực của mình,” Austin nói.
Một số bloggers quân sự Nga cho rằng quân Ukraine thường cố tránh né các cuộc giao tranh trên đường phố. Khi cần thiết họ sẵn sàng rút lui ra khỏi một khu phố và gọi pháo binh bắn vào khu vực vừa rút lui, sau đó họ lại quay trở lại. Chiến thuật đó, người Ukraine gọi là phòng tuyến năng động. Các không ảnh của Maxar Technologies cho thấy mức độ tàn phá của thành phố Soledar. Đó có lẽ là cách người Ukraine cầm cự với một quân số đông hơn họ đến 8 lần.
6. Người lính Ukraine ở thị trấn Soledar phía đông nói với CNN: “Chúng tôi đang đứng vững ở đây”
Một người lính Ukraine ở thị trấn Soledar phía đông đang tranh chấp nói với CNN vào tối thứ Tư rằng anh ta và các đồng đội của mình vẫn ở trong khu định cư, nhưng tình hình “rất khó khăn” và khoảng 24 giờ tới sẽ rất quan trọng.
“Ở đây rất khó khăn, nhưng chúng tôi vẫn sống sót,” người lính, người mà CNN không nêu danh tính vì lý do an ninh, cho biết qua tin nhắn.
Người đứng đầu Wagner, công ty quân sự tư nhân của Nga, hôm thứ Ba tuyên bố rằng lực lượng của ông đã nắm quyền kiểm soát “toàn bộ lãnh thổ Soledar”. Phát ngôn nhân Điện Cẩm Linh Dmitry Peskov đã xoa dịu tình cảm đó vào thứ Tư, chỉ nói rằng có một “xu hướng tích cực”. Bộ Quốc phòng Nga cho biết hôm thứ Tư rằng các lực lượng của họ đã “chặn Soledar từ phần phía bắc và phía nam” của khu định cư.
“Đừng tin những gì họ nói,” người lính Ukraine nói với CNN. “Chúng tôi vẫn đang đứng vững ở đây. Mặc dù thực tế chỉ có chúng tôi. Không có chỉ huy.”
Anh ấy nói rằng 24 giờ tới sẽ “rất khó khăn”.
“Trong những ngày này, mọi thứ sẽ được xác định cho thành phố. Bởi vì chúng tôi đang bị mắc kẹt, họ muốn bao vây chúng tôi,” anh nói.
Người lính nói rằng nếu các đơn vị Ukraine gần đó giữ vững vị trí của họ, đơn vị của anh ta sẽ có thể rút lui an toàn. Ông nói rằng người Nga đã gây nhiễu thông tin liên lạc của Ukraine, khiến việc phối hợp trở nên vô cùng khó khăn.
“Không rõ hàng xóm của chúng tôi là ai, nhưng có người chúng tôi ở đó và đánh nhau với quân Nga. Chúng tôi không liên lạc được với họ,” người lính nói.
Tình hình tại thành phố Soledar đã trở nên đặc biệt khó khăn sau khi Đại Tá Yuriy Yurchik, tư lệnh Lữ Đoàn Dù số 46 bị thiệt mạng trong cuộc tấn công cường tập hôm 9 tháng Giêng. Lữ Đoàn Dù số 81 của quân Ukraine đã tăng cường cho trận chiến tại thành phố này.
7. Nga coi Soledar là một công cụ tuyên truyền, Zelenskiy nói
Tổng thống Volodymyr Zelenskiy hôm thứ Tư cho biết Nga coi nỗ lực chiếm thị trấn Soledar ở miền đông Ukraine đang tranh chấp là một công cụ tuyên truyền để duy trì sự ủng hộ trong nước cho nỗ lực chiến tranh của họ.
Ông nói: “Giờ đây, nhà nước khủng bố và những kẻ tuyên truyền của chúng đang cố giả vờ rằng một phần nào đó của thành phố Soledar của chúng ta - một thành phố gần như bị phá hủy hoàn toàn bởi quân xâm lược - được cho là một loại thành tích nào đó của Nga. Họ sẽ trình bày – và đã trình bày – điều này với xã hội của họ để hỗ trợ cho việc huy động thêm và mang lại hy vọng cho những người ủng hộ cuộc xâm lược.”
Olga Skabeyeva, phụ trách một chương trình truyền hình, gọi 60 minutes trên đài truyền hình nhà nước Nga Rossiya-1 hô hào dân chúng tham gia cuộc tụ họp mừng chiến thắng Soledar vào tối thứ Tư. Cuộc tụ họp đó đã không diễn ra.
Một người lính Ukraine ở Soledar nói với CNN hôm thứ Tư rằng các đồng đội của anh ta vẫn đang “đứng vững ở đây” nhưng tình hình “rất khó khăn”.
“Cuộc chiến vẫn tiếp tục,” Zelenskiy nói. “Hướng Donetsk đang được giữ vững. Và chúng ta làm mọi thứ, không ngừng nghỉ dù chỉ một ngày, để củng cố quốc phòng Ukraine. Tiềm năng của chúng ta đang phát triển. Và tôi cảm ơn tất cả các đối tác của chúng ta đã giúp đỡ trong việc này.”
8. Tại sao Nga rất háo hức đánh chiếm thị trấn Soledar
Giao tranh vẫn đang diễn ra ác liệt ở Soledar, một thị trấn khai thác muối ở miền đông Ukraine, bất chấp việc Nga tuyên bố đã giành được quyền kiểm soát khu vực.
Nếu quân đội Nga thực sự chiếm được thị trấn, nó sẽ đánh dấu chiến thắng đầu tiên của Mạc Tư Khoa ở Donbas trong nhiều tháng qua - có khả năng mang đến cho Tổng thống Vladimir Putin một số tin tức đáng mừng sau chuỗi thất bại trên chiến trường kể từ mùa hè năm ngoái.
Tầm quan trọng của Soledar về mặt quân sự là tối thiểu. Tuy nhiên, việc chiếm được nó sẽ cho phép các lực lượng Nga, đặc biệt là nhóm lính đánh thuê Wagner, tập trung vào Bakhmut gần đó, vốn là mục tiêu từ mùa hè.
Thị trấn Soledar ở Donetsk đã trở thành mục tiêu của các lực lượng Nga kể từ tháng 5 năm ngoái. Với dân số trước chiến tranh khoảng 10.000 người, bản thân nó có rất ít giá trị chiến lược. Mạc Tư Khoa đã vật lộn trong nhiều tháng để tấn công Bakhmut từ phía đông, nhưng nếu chiếm được Soledar, ít nhất Mạc Tư Khoa sẽ có thể tiếp cận thành phố từ một con đường khác.
Các lực lượng vũ trang Nga đã không có gì để ăn mừng kể từ đầu tháng 7, và đã phải rút lui ở cả Kharkiv ở phía bắc và Kherson ở miền nam Ukraine.
Do đó, việc chiếm được Soledar, mặc dù hiện đang trong tình trạng đổ nát, sẽ là một tiến trình hiếm có. Nhưng nó sẽ mang tính biểu tượng hơn là thực chất. Viện Nghiên cứu Chiến tranh cho biết việc kiểm soát Soledar “sẽ không nhất thiết cho phép các lực lượng Nga kiểm soát các tuyến liên lạc trên bộ quan trọng của Ukraine tới Bakhmut”.
“Việc chiếm được Soledar sẽ không báo trước một cuộc bao vây Bakhmut ngay lập tức,” tổ chức tư vấn này nói thêm.
Nhưng Soledar có ý nghĩa to lớn đối với một người: nhà tài phiệt và lãnh đạo nhóm lính đánh thuê Wagner, Yevgeny Prigozhin. Các chiến binh Wagner của ông ta, nhiều người trong số họ từng là tù nhân, đã chịu thương vong nặng nề sau những đợt tấn công bất thành hết đợt này đến đợt khác trên các chiến trường với các chiến hào và bùn gợi nhớ đến Thế chiến thứ nhất.
Yevgeny Prigozhin mô tả cuộc tấn công vào thành phố Soledar là do các lực lượng Wagner đảm trách. Tuy nhiên, Bộ Quốc phòng Nga cho biết hôm thứ Tư rằng Wagner chỉ là một phần trong lực lượng chung; và các lực lượng chính quy của quân Nga đã “tấn công Soledar từ phần phía bắc và phía nam” của khu định cư.
9. Bộ Tổng Tham Mưu Ukraine cho biết Điện Cẩm Linh lên kế hoạch thành lập 20 sư đoàn mới, mở rộng quân đội lên 1,5 triệu quân
Điện Cẩm Linh đang lên kế hoạch thành lập 20 sư đoàn mới và mở rộng lực lượng vũ trang Nga lên 1,5 triệu quân để tiếp tục gây hấn với Ukraine. Trong cuộc họp báo tại trung tâm báo chí Kyiv chiều thứ Năm 12 tháng Giêng, phát ngôn nhân Bộ Quốc phòng Ukraine, Chuẩn tướng Oleksii Hromov đã cho biết như trên.
“Để thực hiện các kế hoạch xâm lược của mình, bộ chỉ huy Nga đã công bố các biện pháp quy mô lớn nhằm cải tổ lực lượng vũ trang, đặc biệt là tăng tổng quân số lên 1,5 triệu người và thành lập ít nhất 20 sư đoàn mới. Những kế hoạch này chứng tỏ Điện Cẩm Linh có kế hoạch tham gia vào một cuộc đối đầu lâu dài và chuẩn bị cho hành động thù địch quy mô lớn,” Hromov nói.
Tuy nhiên, ông lưu ý rằng giới lãnh đạo Nga sẽ cần thời gian, nguồn lực tài chính và kinh tế đáng kể để thực hiện các kế hoạch như vậy.
Ông nói thên, do tổn thất nặng nề ở mặt trận, giới lãnh đạo Nga đã quyết định khởi động một làn sóng huy động mới từ ngày 5 Tháng Giêng.