1. “Khiến tôi buồn nôn”: Các nhà lập pháp phát động chiến dịch lưỡng đảng nhằm ngăn chặn thỏa thuận hòa bình Ukraine mà họ gọi là “thỏa thuận kiểu Munich”

Thượng viện và Hạ viện Mỹ sẵn sàng áp đặt các biện pháp trừng phạt nhằm làm suy yếu vị thế đàm phán của Nga, ngăn chặn khả năng Ukraine phải nhượng bộ lãnh thổ. Mục tiêu chính là bảo đảm rằng bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào cũng không trở thành “thỏa thuận kiểu Munich” đối với nước này, theo Defense One.

Sự việc này xảy ra trong bối cảnh Bloomberg vừa công bố một bài báo, tiết lộ bản ghi chép các cuộc trò chuyện giữa Đặc phái viên của Tổng thống Hoa Kỳ Steve Witkoff và trợ lý của Vladimir Putin, Yuri Ushakov. Theo bài báo, rõ ràng kế hoạch hòa bình do Hoa Kỳ đề xuất là do Nga thiết kế.

Các thành viên Quốc hội Brian Fitzpatrick và Don Bacon cho biết họ “ngỡ ngàng” và “buồn nôn” sau khi xem xét một kế hoạch bao gồm cả việc Ukraine nhượng bộ và cắt giảm quân số.

“Thỏa thuận kiểu Munich” cho Ukraine – bản thiết kế cho sự thống trị của Nga

Fitzpatrick cho biết: “Đây là một bước ngoặt mà Quốc hội cần phải tham gia hoàn toàn vào cuộc tranh luận này, và đó là điều chúng tôi sẽ làm”.

Họ hy vọng sẽ giảm bớt ảnh hưởng của Nga thông qua một dự luật trừng phạt, với phiên bản Thượng viện đã được 85 nghị sĩ lưỡng đảng ủng hộ. Bacon cho biết ông dự định trình dự luật vào ngày 1 tháng 12. Nếu đạt được 218 chữ ký, các nhà lập pháp sẽ buộc phải bỏ phiếu.

“Bởi vì kế hoạch đó, kế hoạch 28 điểm đó, hoàn toàn vô lý, không nên được đưa vào bất kỳ cuộc thảo luận nào, không nên được đưa vào bất kỳ đâu. Đó lại là Hiệp định Munich. Chúng ta sẽ không đi theo con đường đó”, ông nói.

Bacon cũng đặt câu hỏi tại sao Ngoại trưởng Marco Rubio, nhà ngoại giao hàng đầu của Hoa Kỳ, lại bị loại khỏi các cuộc đàm phán ở Ukraine để nhường chỗ cho các quan chức quân sự cao cấp của Hoa Kỳ, những người có vai trò theo luật định chỉ giới hạn ở việc trang bị, huấn luyện và chuẩn bị cho binh lính.

Thỏa thuận bị rò rỉ, đã được sửa đổi và gửi lại cho Mạc Tư Khoa vào tuần trước, đã được CBS đưa tin. Kế hoạch ban đầu bao gồm những nhượng bộ từ Ukraine, điều này có thể đe dọa khả năng tồn tại của nước này như một nền dân chủ có chủ quyền.

“Khi tôi xem kế hoạch hòa bình 28 điểm đó hôm thứ Năm, tôi thấy buồn nôn. Nó sẽ cho phép Nga tiếp tục xâm lược bất cứ lúc nào”, Bacon nói.

Ông cũng kêu gọi Ukraine thực hiện các biện pháp thận trọng để bảo đảm Nga không thể thao túng tiến trình này.

“Tôi rất sốc khi thấy Nga yêu cầu Ukraine tổ chức bầu cử. Tất nhiên, họ không nên tổ chức bầu cử ngay lúc này”, Fitzpatrick nói.

Ông nói tiếp: “Thế còn việc Nga cũng tổ chức bầu cử trong vòng 100 ngày thì sao? Việc đó được giám sát bởi các quan sát viên quốc tế, đúng không? Tại sao chúng ta không làm cả hai?”

Cả hai nhà lập pháp đều đồng ý rằng cần có một thỏa thuận hòa bình, nhưng thỏa thuận này phải bao gồm việc tịch thu 300 tỷ đô la tài sản của Nga được gửi tại các ngân hàng Âu Châu để tài trợ cho việc tái thiết Ukraine.

[Europe Maidan: “Made me sick to my stomach”: Lawmakers launch bipartisan push to stop Ukraine peace deal they call “Munich-style agreement”]

2. Kallas của Liên Hiệp Âu Châu cho biết Nga phải nhượng bộ như một phần của bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào

Nhà ngoại giao hàng đầu của Liên Hiệp Âu Châu, Kaja Kallas, đã cảnh báo rằng Nga phải giảm sức mạnh quân sự và đưa ra những nhượng bộ nghiêm chỉnh để đạt được “hòa bình công bằng và lâu dài” ở Ukraine.

Kallas phát biểu sau cuộc họp bất thường của các Ngoại trưởng Liên Hiệp Âu Châu: “Trong bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào, chúng ta phải tập trung vào cách thức đạt được nhượng bộ từ phía Nga, rằng họ phải chấm dứt hành vi xâm lược và không cố gắng thay đổi biên giới bằng vũ lực”.

“Chúng ta có một kẻ xâm lược và một nạn nhân. Trọng tâm nên là những gì Nga, kẻ xâm lược, phải làm, chứ không phải những gì Ukraine, nạn nhân, phải hy sinh”, bà nói thêm.

Bình luận của bà được đưa ra sau khi chính quyền của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump công bố kế hoạch 28 điểm vào tuần trước khiến Ukraine và các đồng minh Âu Châu lo ngại vì quá ưu ái Mạc Tư Khoa.

Cuộc họp trực tuyến hôm thứ Tư tại Brussels được coi là cơ hội để “nói lên tiếng nói chung của Âu Châu” và nêu ra những điều không thể thương lượng của Liên Hiệp Âu Châu, bảo đảm rằng cả 27 thành viên vẫn thống nhất khi các cuộc đàm phán được đẩy nhanh.

Kallas cho biết dự thảo kế hoạch không bao gồm “một nhượng bộ nào” từ Mạc Tư Khoa và lập luận rằng một thỏa thuận phải áp đặt các nghĩa vụ lên Nga, bao gồm việc hạn chế quy mô quân đội và chi tiêu quân sự. “Nếu bạn chi gần 40% [tổng chi tiêu của chính phủ] cho quân đội, bạn sẽ muốn sử dụng nó một lần nữa, và đó là mối đe dọa đối với tất cả chúng ta”, bà nói.

Kallas lưu ý về lịch sử thù địch của Nga: “Nếu sự xâm lược được đền đáp, nó sẽ trở thành lời mời gọi sử dụng sự xâm lược một lần nữa và ở những nơi khác, và đó là mối đe dọa cho tất cả mọi người trên thế giới, đặc biệt là các quốc gia nhỏ hơn. Và ở Âu Châu… chỉ có hai loại quốc gia, những quốc gia nhỏ và những quốc gia chưa nhận ra mình là quốc gia nhỏ.”

Hôm Chúa Nhật, các quan chức từ Hoa Kỳ, Ukraine, Pháp, Đức, Anh và Liên Hiệp Âu Châu đã họp tại Geneva để sửa đổi kế hoạch của Hoa Kỳ. Washington và Kyiv sau đó cho biết các cuộc đàm phán đã tạo ra một “khuôn khổ được cập nhật và tinh chỉnh” cho các cuộc thảo luận tiếp theo.

Phát biểu tại Strasbourg, Chủ tịch Ủy ban Âu Châu Ursula von der Leyen cho biết “nhờ nỗ lực của Ukraine, Hoa Kỳ và chúng tôi, những người Âu Châu, trong vài ngày qua tại Geneva, hiện chúng tôi đã có điểm khởi đầu”, đồng thời cảnh báo rằng “cần phải nỗ lực nhiều hơn nữa”.

Von der Leyen cũng xác nhận kế hoạch đẩy nhanh việc sử dụng tài sản bị đóng băng của Nga để hỗ trợ khoản vay 140 tỷ euro cho Ukraine, một động thái mà Bỉ đã phản đối trong cuộc họp Hội đồng Âu Châu tháng trước vì lo ngại rằng Putin sẽ trả đũa Bỉ, nơi nắm giữ các tài sản này.

Khi được hỏi liệu Bỉ có sai khi chặn các khía cạnh của cơ chế cho vay tài sản bị đóng băng hay không, Kallas mô tả mối lo ngại của Bỉ là “chính đáng” và cho biết “mọi người xung quanh bàn đàm phán” đều đang lắng nghe và nỗ lực để giảm thiểu rủi ro.

[Politico: Russia must make concessions as part of any peace deal, says EU’s Kallas]

3. Trung Quốc tiến hành diễn tập đáng sợ cho cuộc XÂM LƯỢC Đài Loan bằng cách sử dụng ‘hạm đội bóng tối’ để tấn công các bãi biển theo phong cách đổ bộ Ngày D

TRUNG QUỐC đã tiến hành diễn tập cho cuộc xâm lược Đài Loan bằng cách sử dụng “hạm đội ngầm” gồm những chiếc phà chở xe dân sự để tấn công các bãi biển theo phong cách đổ bộ Ngày D.

Hình ảnh vệ tinh gây nhiễu đã xác nhận một đội phà đã được huy động để thực hành vận chuyển quân lính, xe cộ và thiết bị quân sự vào bờ.

Cuộc tập trận quy mô lớn này là dấu hiệu rõ ràng nhất cho thấy chủ tịch tàn nhẫn Tập Cận Bình đang chuẩn bị một cuộc tấn công quân sự có nguy cơ làm lu mờ sự tàn sát và khủng hoảng bùng nổ ở Ukraine.

Các chuyên gia lo ngại rằng Tập Cận Bình đã trở nên táo bạo hơn nhờ sự ủng hộ công khai của Ông Donald Trump đối với các yêu cầu của Nga tại Ukraine và có thể thúc đẩy kế hoạch xâm lược của mình.

Hoa Kỳ đã cam kết bảo vệ hòn đảo dân chủ ly khai cách Trung Quốc đại lục 100 dặm – làm dấy lên “bóng ma” về một cuộc đối đầu giữa các siêu cường có thể gây ra Thế chiến thứ III.

Dữ liệu theo dõi tàu và hình ảnh vệ tinh từ tháng 8 đã tiết lộ vai trò quan trọng của tàu dân sự Trung Quốc trong cuộc xâm lược đã được lên kế hoạch.

Trung Quốc cần những con tàu này vì quân đội của họ chỉ có khả năng di chuyển 20.000 binh lính – nhưng sẽ cần tới 300.000 binh lính để chiếm Đài Loan được phòng thủ nghiêm ngặt.

Sáu chiếc là phà chở quân và xe quân sự, sáu chiếc còn lại là phà chở hàng có khả năng chở nhiều binh lính và vũ khí hạng nặng hơn.

Cả 12 con sau đó được vệ tinh và các trang web theo dõi bằng máy thu phát tín hiệu quan sát khi chúng di chuyển gần bờ hơn vào ban đêm rồi đổ bộ lên bãi biển sau khi bình minh.

Sau đó, hạm đội thực hành một loạt các kỹ thuật đổ bộ có vẻ như là cuộc tập trận tác chiến đổ bộ do Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc, gọi tắt là PLA, tiến hành.

Hình ảnh vệ tinh ghi lại cảnh ít nhất một tàu chở hàng đang dỡ xe trực tiếp lên bãi biển, sử dụng đường dốc đi kèm khi nhiều xe khác xếp hàng.

Gần đó, một tàu chở hàng dài 90 mét mang tên Hoa Nghệ Chi Tinh (Huayizhixing, 华艺之星) đã cập bờ, chở đầy khoảng 20 chiếc xe.

Các chỉ huy PLA đang lên kế hoạch xâm lược đã được trao quyền chỉ huy các tàu để vận chuyển xe quân sự và quân lính mà không cần đến cảng.

Các phà được hỗ trợ bởi bốn tàu quân sự, có vẻ như là hệ thống cầu tàu tạm thời tự hành được phát hiện lần đầu tiên vào đầu những năm 2020.

Một đội quân xe tấn công đổ bộ dự phòng cũng tham gia vào chiến dịch bí mật quy mô lớn này – điều đã gây lo ngại cho các nhà phân tích quân sự phương Tây.

Những động thái đe dọa này diễn ra sau khi Trung Quốc công bố Hàng Không Mẫu Hạm thứ ba của mình, tàu Phúc Kiến 80.000 tấn, lớn hơn và tiên tiến hơn nhiều so với hai tàu khác đang hoạt động.

Vào tháng 3, tờ The Sun tiết lộ vệ tinh đã phát hiện ra hạm đội sà lan xâm lược chuyên dụng của Trung Quốc đang dần thành hình.

Những chiếc tàu khổng lồ giống như chiếc bè này có khả năng vận chuyển các đoàn xe tăng và hàng ngàn quân lính trực tiếp đến các con đường của Đài Loan.

Việc chiếm Đài Loan cho Trung Quốc ngày càng được coi là dự án trong mơ của nhà lãnh đạo độc tài 72 tuổi Tập Cận Bình, một ngày nào đó sẽ được coi là di sản của ông.

Bộ trưởng Quốc phòng Đài Loan Cổ Duy Quân (Wellington Koo, 顾维钧) cho biết: “Chúng tôi theo dõi chặt chẽ cách họ hỗ trợ các hoạt động quân sự và đã xây dựng các kế hoạch dự phòng có liên quan”.

Nhà phân tích quốc phòng Paul Beaver nói với The Sun: “Tôi coi những diễn biến này là dấu hiệu rất đáng ngại cho thấy Trung Quốc đang chuẩn bị hành động sớm hay muộn.

“Không còn nghi ngờ gì nữa, Trump không có khả năng mang lại một nền hòa bình công chính cho Ukraine, ông ta không có khả năng và cũng không muốn trừng phạt kẻ xâm lược; và Tập Cận Bình đang được khích lệ và đang lợi dụng điều đó.

“Những người đáng kính ở Hoa Kỳ mà tôi đang nói chuyện cùng đang mong đợi một số hành động khiêu khích của Trung Quốc - một cuộc xâm lược toàn diện bằng cách phong tỏa - vào cuối năm 2027.

“Nhưng các cuộc tập trận như thế này cho thấy Trung Quốc đã thể hiện sự sẵn sàng của mình.”

[The Sun: China launches terrifying rehearsal for INVASION of Taiwan using ‘shadow fleet’ to storm beaches in D-Day style landings]

4. Tổng thư ký NATO tuyên bố: Các đồng minh sẽ gửi cho Ukraine 5 tỷ đô la vũ khí vào cuối năm

Tổng thư ký NATO Mark Rutte cho biết Ukraine có thể nhận được tới 5 tỷ đô la viện trợ quân sự từ các đồng minh theo chương trình Danh sách yêu cầu ưu tiên của Ukraine, gọi tắt là PURL vào cuối năm nay.

Chương trình PURL chuyển vũ khí của Hoa Kỳ tới Kyiv, được các thành viên NATO tài trợ.

Rutte nhắc lại rằng một số vũ khí chỉ có ở Hoa Kỳ, theo như tờ báo Tây Ban Nha El País đưa tin vào thứ Tư.

“Ukraine đang nhận được những trang thiết bị cực kỳ quan trọng. Các nước Âu Châu đã có những đóng góp đáng kể trong vài năm qua, nhưng có một số năng lực nhất định mà chỉ Hoa Kỳ mới có thể cung cấp. Tổng thống Trump đã đồng ý bảo đảm Canada và các đồng minh Âu Châu tài trợ cho vũ khí của Mỹ”, ông Rutte nói.

Ông nói thêm rằng ông rất vui khi Tây Ban Nha tham gia sáng kiến này, gọi đây là sáng kiến quan trọng “để cứu mạng những người dân Ukraine vô tội và bảo vệ cơ sở hạ tầng mà máy bay điều khiển từ xa và hỏa tiễn của Nga đang nhắm tới”.

“Nó cũng bảo đảm rằng Ukraine có thể thực hiện các cuộc tấn công của riêng mình và ngăn chặn Nga thành công”, Rutte cho biết.

Theo ông, Ukraine dự kiến sẽ nhận được khoảng 5 tỷ đô la viện trợ quân sự vào cuối năm - tức là khoảng 1 tỷ đô la mỗi tháng.

“Chúng tôi đang trên đà chuyển giao toàn bộ vũ khí cho Ukraine. Nhưng điều này không chỉ liên quan đến sáng kiến PURL. Còn có sáng kiến của Tiệp về đạn dược, cũng như nỗ lực của Lithuania và Đan Mạch trong việc mua thiết bị từ ngành công nghiệp quốc phòng Ukraine”, ông Rutte nói.

Âu Châu đang nỗ lực hỗ trợ Kyiv và khẳng định ảnh hưởng của mình sau khi Hoa Kỳ đưa ra kế hoạch chấm dứt cuộc giao tranh có xu hướng thiên về yêu cầu của Nga.

Ông nói thêm rằng các nước Âu Châu sẽ tiếp tục cung cấp thiết bị từ kho dự trữ của họ. Mặc dù dự trữ đã cạn kiệt sau ba đến bốn năm chiến tranh, việc giao hàng vẫn có thể thực hiện được.

PURL có chức năng gì?

PURL là sáng kiến của Hoa Kỳ và NATO được thiết kế nhằm cung cấp cho Ukraine các loại vũ khí cực kỳ cần thiết bằng cách chuyển hướng nguồn tài trợ của đồng minh sang thiết bị quân sự do Mỹ sản xuất.

Theo chương trình này, các quốc gia đối tác đóng góp vào một quỹ chung dựa trên danh sách ưu tiên các nhu cầu quốc phòng cấp bách nhất của Ukraine.

Danh sách này được phối hợp giữa Ukraine, Hoa Kỳ và NATO, cho phép hợp lý hóa các đóng góp, mua sắm nhanh hơn và giao hàng nhanh hơn các hệ thống không thể thay thế bằng các giải pháp thay thế của Âu Châu.

PURL hoạt động thông qua một quy trình phối hợp. Trước tiên, Ukraine xác định loại vũ khí và thiết bị nào cần thiết nhất cho quốc phòng, chẳng hạn như hệ thống phòng không và đạn pháo. Những ưu tiên này sau đó được Ukraine, NATO và Hoa Kỳ xem xét và phê duyệt chung hàng tháng.

Sau khi các ưu tiên được xác định, các quốc gia thành viên NATO - ngoại trừ Hoa Kỳ - sẽ đóng góp kinh phí để mua các loại vũ khí được phê duyệt do Mỹ sản xuất. Sau khi thu thập đủ nguồn tài chính cần thiết, Hoa Kỳ sẽ cung cấp vũ khí, thiết bị và đạn dược được chỉ định.

Chi phí hàng tháng của chương trình ước tính khoảng 1 tỷ đô la, được chia thành hai đợt, mỗi đợt 500 triệu đô la.

Các quốc gia đã đóng góp vào PURL bao gồm:

Hòa Lan: Quốc gia đầu tiên tham gia; phân bổ 500 triệu euro (khoảng 578 triệu đô la) cho hệ thống Patriot và các tài sản phòng không khác.

Đan Mạch, Na Uy, Thụy Điển: Cùng tài trợ một gói trị giá 495 triệu đô la, bao gồm đạn dược HIMARS và các thiết bị khác.

Đức: Tuyên bố sẵn sàng đóng góp 500 triệu đô la cho vũ khí của Mỹ.

Canada: Xác nhận khoản đóng góp 500 triệu đô la.

Latvia: Phân bổ 5 triệu euro (5,8 triệu đô la).

Bỉ, Lithuania, Latvia, Estonia, Iceland, Luxembourg: Tuyên bố sẵn sàng tham gia gói tài chính thứ năm.

Tính đến giữa tháng 10, tổng số tiền đóng góp theo sáng kiến PURL đã vượt quá 2 tỷ đô la.

[Kyiv Post: NATO Chief: Allies to Send Ukraine $5B in Weapons by Year’s End]

5. Việc xâm lược hai thị trấn làm nổi bật áp lực lên hệ thống phòng thủ của Ukraine khi mùa đông đang đến gần

Nhóm phân tích và lập bản đồ DeepState của Ukraine đưa tin vào ngày 26 tháng 11 rằng lực lượng Nga đã hoàn tất việc chiếm giữ hai thị trấn Promin ở Tỉnh Donetsk và Vysoke ở Tỉnh Zaporizhzhia.

Cả hai thị trấn đều nằm trên hai trong số những khu vực hoạt động và tranh chấp nhất của tiền tuyến, và sự mất mát của họ phản ánh những bước tiến vững chắc của Nga trước mùa chiến đấu mùa đông

Promin nằm gần thành phố Myrnohrad, nơi vẫn nằm dưới sự kiểm soát của Ukraine mặc dù thành phố này gần như bị bao vây hoàn toàn trong tháng qua khi lực lượng Nga tiếp tục tràn vào thành phố lân cận Pokrovsk.

Trong khi đó, Vysoke nằm ngay phía đông bắc của thành phố nhỏ Huliaipole, mặc dù là một trong những khu vực ổn định nhất của tiền tuyến trong hầu hết cuộc chiến tranh toàn diện, nhưng hiện đang bị đe dọa bởi cuộc tấn công nhanh chóng của Nga vào phía đông Tỉnh Zaporizhzhia.

[Kyiv Independent: Occupation of two villages highlights strain on Ukraine’s defenses as winter nears]

6. Liên Hiệp Âu Châu sẽ tăng tốc khoản vay 140 tỷ euro của Ukraine, von der Leyen thề

Chủ tịch Ủy ban Âu Châu Ursula von der Leyen cho biết Liên Hiệp Âu Châu sẽ đẩy nhanh kế hoạch sử dụng tài sản nhà nước bị đóng băng của Nga để hỗ trợ khoản vay 140 tỷ euro cho Ukraine.

Trong bài phát biểu tại Nghị viện Âu Châu, bà cam kết sẽ trình bày đề xuất chính thức nêu rõ kế hoạch này nhằm cứu trợ nền kinh tế đang bị chiến tranh tàn phá của Ukraine.

“Bước tiếp theo bây giờ là Ủy ban phải sẵn sàng trình một văn bản pháp lý”, von der Leyen nói với các nhà lập pháp ở Strasbourg - mặc dù bà không nói rõ khi nào tài liệu này sẽ được đưa ra.

Kế hoạch của Âu Châu về việc sử dụng tài sản có chủ quyền của Nga để hỗ trợ khoản vay cho Ukraine đã vấp phải sự phản đối quyết liệt tại hội nghị thượng đỉnh vào tháng trước từ Bart De Wever, thủ tướng Bỉ, nơi nắm giữ số tiền này.

Nhưng câu hỏi về cách sử dụng số tiền này đã trở nên cấp bách hơn khi các cuộc đàm phán hòa bình về Ukraine ngày càng căng thẳng.

Khiến Liên Hiệp Âu Châu thất vọng, kế hoạch hòa bình ban đầu của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cho rằng Washington sẽ hưởng lợi từ việc sử dụng các tài sản này ở Ukraine, trong khi phần còn lại sẽ được trả lại cho Nga.

Về phần mình, Brussels tin rằng các tài sản này nên được sử dụng để hỗ trợ khoản vay cho Ukraine, vốn sắp hết tiền vào đầu năm sau.

“Tôi không thể thấy bất kỳ kịch bản nào mà chỉ riêng người nộp thuế Âu Châu sẽ phải trả tiền”, von der Leyen nói với các nhà lập pháp.

Trong vài ngày qua, một số nhà ngoại giao Liên Hiệp Âu Châu cho biết bà von der Leyen đã ra lệnh cho các quan chức của mình trình bày dự thảo văn bản pháp lý về khoản vay bồi thường trong vòng vài ngày khi động lực tìm kiếm giải pháp ngày càng tăng.

Một quan chức Liên Hiệp Âu Châu giấu tên cho biết: “Nếu chúng ta không hành động, những nước khác sẽ hành động trước chúng ta”.

Nhưng bất chấp các cuộc đàm phán chuyên sâu giữa Bỉ và Ủy ban trong những tuần gần đây, De Wever vẫn lo ngại về trách nhiệm pháp lý và nguy cơ bị Mạc Tư Khoa trả đũa nếu tiền của Nga được sử dụng cho khoản vay.

[Politico: EU will speed up Ukraine’s €140B loan, vows von der Leyen]

7. 5 lý do tại sao Ukraine sẽ tiếp tục chiến đấu ngay cả khi Trump bỏ đi

Tuần trước, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã gây sốc cho các thủ đô Âu Châu khi đưa ra tối hậu thư bất thường cho Kyiv: Chấp nhận dự thảo kế hoạch bất ngờ của Washington nhằm chấm dứt chiến tranh ở Ukraine hoặc có nguy cơ mất vũ khí và thông tin tình báo của Mỹ.

Kế hoạch đó sau đó đã được sửa đổi với sự tham gia của Ukraine và Âu Châu để ít công khai ủng hộ Nga hơn, nhưng mối đe dọa vẫn còn hiện hữu ở Kyiv.

Điều đó đặt ra hai câu hỏi: liệu Âu Châu có đủ khả năng can thiệp và thay thế vũ khí do Hoa Kỳ cung cấp hay không, và liệu Ukraine có thể tiếp tục chiến đấu mà không cần vũ khí của Hoa Kỳ hay không. Câu trả lời ngắn gọn: Không và có.

Câu trả lời dài: POLITICO đã xem xét năm vấn đề chính được nêu ra trong tối hậu thư của Trump và ý nghĩa của chúng đối với nỗ lực chiến tranh của Ukraine.

1. Thứ nhất, liệu Âu Châu có thể dễ dàng thay thế Hoa Kỳ không?

Không, không phải trong thời gian tới và không phải ở mức độ mà Ukraine cần.

Giáo sư Michael Clarke, cố vấn cao cấp tại Trung tâm Chính sách Âu Châu, cho biết Âu Châu có thể hỗ trợ Ukraine mà không cần Hoa Kỳ, nhưng “với nhiều rủi ro hơn”. Bất kỳ khoản hỗ trợ nào mà Washington ngừng cung cấp sẽ phải “được đền bù bằng tổn thất hoặc bằng cách thay đổi cách Ukraine chiến đấu”. Và ngay cả khi đó, việc duy trì mức hỗ trợ hiện tại là “khó có thể”.

Âu Châu cung cấp cho Ukraine đạn dược, xe tăng, máy bay chiến đấu và nhiều thứ khác nữa — nhưng vũ khí của Hoa Kỳ vẫn đóng vai trò quan trọng.

Lỗ hổng quan trọng nhất là phòng không và phòng thủ hỏa tiễn. Phần lớn khả năng đánh chặn hỏa tiễn đạn đạo Nga của Ukraine phụ thuộc vào hệ thống Patriot do Mỹ sản xuất và hỏa tiễn PAC-3, vốn chỉ có Hoa Kỳ sản xuất.

“Tôi rất muốn nói rằng chúng ta có thể sống mà không cần Hoa Kỳ… nhưng chỉ trong một thời gian thôi,” Mykola Bielieskov, nghiên cứu viên tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc gia Ukraine, cho biết. “Chỉ có Hoa Kỳ mới có thể sản xuất hỏa tiễn đánh chặn PAC-3 MSE.”

Tháng này, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã phê duyệt việc bán hệ thống đánh chặn Patriot trị giá 105 triệu đô la cho Ukraine.

Âu Châu cung cấp cho Ukraine hệ thống phòng không SAMP/T của Pháp-Ý, có khả năng tương tự như Patriot, và sẽ nhận được hệ thống SAMP/NG nâng cấp vào năm tới, nhưng với việc Điện Cẩm Linh tiến hành các cuộc tấn công tàn khốc vào các thành phố của Ukraine gần như hàng ngày, Ukraine cần mọi hệ thống có thể có.

2. Thứ hai, việc chia sẻ thông tin tình báo quan trọng như thế nào?

Clarke lưu ý rằng khả năng của Ukraine phát hiện sớm hỏa tiễn đang bay tới phụ thuộc vào mạng lưới vệ tinh và cảm biến dày đặc của Hoa Kỳ mà Âu Châu đơn giản là không có. Các nguồn lực của Âu Châu có thể hỗ trợ “bù đắp những thiếu sót”, nhưng “sẽ không bao giờ tốt bằng”.

Tổng thống Trump đã tạm dừng chia sẻ thông tin tình báo với Ukraine vào tháng 3 trong nỗ lực trước đó nhằm buộc Kyiv phải ngồi vào bàn đàm phán.

Ukraine có quyền truy cập vào các vệ tinh do thám nhờ công ty vũ trụ Phần Lan ICEYE, và Âu Châu có khả năng tình báo riêng của mình — nhưng không cùng tầm cỡ với Hoa Kỳ

Nếu không có sự hỗ trợ của Hoa Kỳ, việc phát hiện các cuộc tấn công sắp tới của Nga và chuẩn bị các cuộc phản công, như tấn công các khẩu đội phòng không và nhà máy lọc dầu của Nga, sẽ khó khăn hơn.

“Nếu không có sự hỗ trợ của Hoa Kỳ, khả năng tấn công tầm xa vào Nga của chúng tôi sẽ bị giảm sút nghiêm trọng. Điều này sẽ rất khó khăn cho chúng tôi. Nhưng tôi có thể tự hào nói rằng tất cả chúng tôi đã đi một chặng đường dài, và chúng tôi sẽ không đánh mất khả năng này”, một binh sĩ Ukraine thuộc Lực lượng Hệ thống Điều khiển từ xa, chỉ được biết đến với mật danh Linch, phát biểu tại một hội nghị ở Kyiv hôm thứ Sáu.

Maksym Skrypchenko, chủ tịch Trung tâm Đối thoại xuyên Đại Tây Dương có trụ sở tại Kyiv, cho biết nếu Hoa Kỳ ngừng chia sẻ thông tin tình báo, điều đó “thực sự sẽ dẫn đến nhiều cái chết của người Ukraine hơn”.

Theo thời gian, Âu Châu có thể chế tạo thêm vệ tinh và máy bay trinh sát. Nhưng sẽ mất nhiều năm mới có thể đáp ứng được các mục tiêu năng lực của các quốc gia Âu Châu, chứ đừng nói đến việc giúp đỡ Ukraine.

3. Thứ ba, Âu Châu không phải đã chi tiêu nhiều hơn Hoa Kỳ rồi sao?

Âu Châu hiện đang chi tiêu nhiều hơn Hoa Kỳ ở Ukraine, nhưng điều đó không có nghĩa là họ đang nắm quyền kiểm soát.

Dữ liệu của Viện Kiel cho thấy từ năm 2022 đến năm 2024, Washington và Âu Châu đều có mức cam kết quân sự hàng tháng trung bình gần như nhau đối với Kyiv. Khi Tổng thống Trump nhậm chức, điều đó đã thay đổi đáng kể: viện trợ quân sự hàng tháng của Mỹ giảm gần bằng 0, trong khi các chính phủ Âu Châu tăng lên gần 4 tỷ euro mỗi tháng trong nửa đầu năm và, ngay cả sau khi giảm, vẫn cung cấp nhiều hơn gấp nhiều lần so với Mỹ trong suốt mùa hè.

Thay vì cung cấp vũ khí, Hoa Kỳ lại bán chúng — và bắt các đồng minh phải trả tiền theo Danh sách yêu cầu ưu tiên đối với Ukraine, gọi tắt là PURL.

PURL là một danh sách mua sắm đã được thống nhất với NATO, theo đó các chính phủ Âu Châu sẽ chuyển tiền trực tiếp cho các công ty quốc phòng Mỹ để mua vũ khí mà Ukraine không thể mua được ở nơi khác. Đây là một cách để bảo đảm vũ khí thiết yếu của Mỹ tiếp tục được chuyển đến Ukraine — và là một biện pháp chính trị để ngăn chặn một Tổng thống Trump theo đuổi thương mại bỏ rơi Kyiv.

Skrypchenko cho biết: “Người Mỹ đang bán cho Ukraine thứ không thể thay thế được”, đồng thời lập luận rằng ngành công nghiệp Hoa Kỳ cần thị trường Âu Châu và sẽ muốn tiếp tục bán Patriot cùng các hệ thống độc đáo khác.

Nhưng điều đó không mang lại cho Âu Châu quyền kiểm soát thực sự. Clarke cho biết vấn đề sâu xa hơn là Washington không còn coi các thỏa thuận quốc phòng là những hợp đồng đáng tin cậy. Ông lập luận rằng Hoa Kỳ “ngày càng hành xử như một đối tác, thoải mái sửa đổi các điều khoản bất cứ khi nào tâm trạng chính trị của họ thay đổi”, khiến Âu Châu lâm vào thế khó.

4. Thứ tư, liệu Hoa Kỳ có thực sự ngừng bán vũ khí cho Ukraine không?

Skrypchenko lập luận rằng logic thương mại phản đối việc dừng hoàn toàn; PURL đã cam kết tài trợ 3,5 tỷ đô la, và đó là một số tiền lớn mà các công ty quốc phòng Hoa Kỳ không thể từ bỏ. “Tôi không nghĩ Hoa Kỳ sẽ ngừng bán vũ khí cho chúng tôi với giá bằng giá Âu Châu”, ông nói.

Tuy nhiên, Clarke cảnh báo rằng quyền lực chính trị quan trọng hơn các động cơ thương mại.

“Chính phủ Hoa Kỳ có thể ngừng xuất khẩu chỉ bằng một quyết định”, ông nói, ám chỉ đến những giai đoạn mà chính quyền Tổng thống Trump đã từng ngừng giao hàng hoặc chia sẻ thông tin tình báo trong quá khứ. Washington cũng có thể, nếu muốn, chặn hoặc đóng băng việc tái xuất khẩu hoặc trì hoãn giao hàng qua đêm để gây áp lực lên Kyiv hoặc Âu Châu.

Đó chính là tâm trạng hiện tại ở Washington.

“Tổng thống Trump đã ngừng tài trợ cho cuộc chiến này, nhưng Hoa Kỳ vẫn đang gửi hoặc bán một lượng lớn vũ khí cho NATO. Chúng tôi không thể làm điều đó mãi mãi”, Thư ký Báo chí Tòa Bạch Ốc Karoline Leavitt nói với Fox News hôm thứ Hai.

5. Thứ năm, liệu Ukraine có thể tiếp tục chiến đấu mà không có Hoa Kỳ không?

Ukraine có thể tiếp tục chiến đấu, nhưng cuộc chiến sẽ ngay lập tức bước vào giai đoạn dễ bị tổn thương và khó lường hơn nhiều.

Nga đã mất hàng ngàn người mỗi tuần trong cuộc tấn công chậm chạp của mình, và quân đội Ukraine đã gây ra thương vong lớn nhờ công nghệ máy bay điều khiển từ xa và số lượng đạn pháo ngày càng tăng mà họ hiện có.

Ukraine hiện sở hữu một trong những ngành công nghiệp quốc phòng lớn nhất Âu Châu, tự sản xuất máy bay điều khiển từ xa, hỏa tiễn tầm trung và tầm xa, hệ thống pháo binh và đạn dược. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy tháng trước cho biết nước này hiện đang sản xuất khoảng 60% nhu cầu vũ khí trên chiến trường.

Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Hanna Gvozdiar cho biết vào thứ Hai: “Trong ba năm, chúng tôi đã chuyển đổi một ngành nhỏ thành một ngành công nghiệp năng động, trở thành nền tảng cho năng lực quốc phòng của chúng tôi”.

Không phải tất cả 40 phần trăm còn thiếu đó đều đến từ Hoa Kỳ, nhưng việc thiếu hụt đó cũng đủ để ảnh hưởng đến khả năng tiến hành cuộc chiến bảo vệ tổ quốc của Ukraine.

Mặc dù sản xuất được máy bay điều khiển từ xa chống hỏa tiễn giá rẻ, Ukraine vẫn chưa có năng lực nội địa để đánh chặn hỏa tiễn đạn đạo. Và để duy trì tốc độ này, Kyiv cần các đối tác tiếp tục tài trợ cho ngành quốc phòng trong nước.

Gvozdiar cho biết: “Sự hỗ trợ từ các đối tác rất quan trọng để ngành duy trì đà phát triển và mở rộng năng lực”.

Giáo sư Clarke cũng cảnh báo rằng việc mất đi sự hỗ trợ của Hoa Kỳ sẽ buộc Kyiv phải ứng biến, điều này sẽ gây ra tổn thất về sinh mạng. Ông nói rằng Ukraine có thể tiếp tục hoạt động, nhưng chỉ bằng cách chấp nhận “nhiều rủi ro hơn” và điều chỉnh chiến thuật theo những cách có thể phải trả giá đắt hơn.

Tuy nhiên, khả năng phục hồi của Ukraine là không thể nghi ngờ. Skrypchenko chỉ ra cách Ukraine vẫn duy trì cuộc chiến ngay cả trong tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng hỏa tiễn đánh chặn, đạn dược và các loại vũ khí khác, bất chấp các đợt tấn công liên tục bằng hỏa tiễn, bom và máy bay điều khiển từ xa của Nga.

Ông cho biết đất nước “vẫn chưa đầu hàng hay sụp đổ”, một dấu hiệu cho thấy lực lượng Ukraine sẽ tiếp tục kháng cự ngay cả khi Tổng thống Trump bỏ đi.

[Politico: 5 reasons why Ukraine will keep fighting even if Trump walks]

8. Trung Quốc thu hẹp khoảng cách sức mạnh quân sự với Hoa Kỳ

Theo bảng xếp hạng mới của Viện nghiên cứu Lowy của Úc, Trung Quốc đang nhanh chóng thu hẹp khoảng cách sức mạnh quân sự với Hoa Kỳ ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Trung Quốc dưới thời Chủ tịch Tập Cận Bình đã vạch ra mục tiêu xây dựng quân đội “đẳng cấp thế giới” vào năm 2049 và tiếp tục củng cố vị thế trong khu vực đồng thời mua lại các năng lực được thiết kế để tăng chi phí can thiệp của Hoa Kỳ vào một cuộc xung đột tiềm tàng.

Để đáp trả, Hoa Kỳ đã tăng tốc độ các cuộc tập trận quân sự chung và mở rộng hoạt động bán và điều động vũ khí cho các đối tác trong khu vực - những bước đi mà Bắc Kinh cảnh báo là gây bất ổn.

Tuy nhiên, một số người ở Washington cho rằng chính sách hiện tại thiếu tính nhất quán, đặc biệt liên quan đến các điểm nóng như Eo biển Đài Loan và tranh chấp lãnh thổ giữa Trung Quốc với đồng minh hiệp ước của Hoa Kỳ là Phi Luật Tân ở Biển Đông.

“Trung Quốc tiếp tục làm xói mòn lợi thế của Hoa Kỳ về năng lực quân sự”, Viện Lowy có trụ sở tại Sydney viết trong Chỉ số Quyền lực Á Châu thường niên. “Đến năm 2025, vị thế dẫn đầu của Hoa Kỳ về chỉ số này chỉ bằng hai phần ba so với năm 2017.”

Năng lực quân sự là một trong tám biện pháp mà nhóm nghiên cứu này xem xét khi đánh giá ảnh hưởng tương đối của 27 chính phủ trong danh sách của mình, sử dụng điểm số có trọng số trên nhiều hạng mục, bao gồm chi tiêu quốc phòng, quy mô và cơ cấu quân đội, nền tảng vũ khí, năng lực công nghệ và thế trận quân sự ở Á Châu.

Các tác giả nghiên cứu cho biết những thành tựu của Trung Quốc được thúc đẩy bởi những tiến bộ trong chiến tranh không quân và hải quân. Họ cũng trích dẫn lời các nhà phân tích đánh giá cao những cải tiến về công nghệ và khả năng duy trì, đặc biệt là trong các hệ thống tầm xa và khả năng phủ nhận khu vực.

Các tác giả viết: “Trong khi trọng tâm chiến lược của Washington là toàn cầu thì nguồn lực quân sự của Bắc Kinh lại tập trung gần nhà hơn”.

Nga được đánh giá là có lợi thế quân sự lớn thứ ba, với số điểm là 55,4, tiếp theo là Ấn Độ với 48,0 và Nam Hàn với 33,2.

Hoa Kỳ vẫn duy trì lợi thế đáng kể trong hạng mục “mạng lưới quốc phòng”, vốn đánh giá các liên minh, chuyển giao vũ khí và ngoại giao quốc phòng như những yếu tố nhân lên sức mạnh. Trong lĩnh vực này, Hoa Kỳ dẫn đầu với 81,4 điểm. Úc (62,6 điểm) và Nhật Bản (56,5 điểm) lần lượt xếp thứ hai và thứ ba. Trung Quốc, với điểm số 18,9, tụt hậu rất xa so với Mỹ, xếp thứ tám về mạng lưới quốc phòng mạnh nhất.

Năm 2025, Hoa Kỳ, với tổng điểm là 80,4, đã tụt hạng nhưng vẫn đứng đầu Chỉ số quyền lực Á Châu của Lowy, xếp hạng các quốc gia theo quyền lực toàn diện bao gồm năng lực kinh tế, năng lực quân sự, khả năng phục hồi, nguồn lực tương lai, mối quan hệ kinh tế, mạng lưới quốc phòng, ảnh hưởng ngoại giao và ảnh hưởng văn hóa.

Mỹ và Trung Quốc (73,7) là hai siêu cường duy nhất trong danh sách, và Ấn Độ (40) là cường quốc lớn duy nhất trong khu vực Á Châu - Thái Bình Dương rộng lớn. Năm vị trí dẫn đầu là Nhật Bản (38,8) và Nga (32,1), cả hai đều được Lowy xếp vào nhóm cường quốc trung bình.

[Newsweek: China Closes Military Power Gap With US]

9. IMF sẽ cung cấp cho Ukraine 8,2 tỷ đô la trong 4 năm theo thỏa thuận gia hạn

Quỹ Tiền tệ Quốc tế, gọi tắt là IMF đã đạt được thỏa thuận cấp chuyên viên với Ukraine để cung cấp cho quốc gia đang gặp khó khăn này 8,2 tỷ đô la trong 4 năm thông qua một thỏa thuận gia hạn theo Cơ chế Quỹ Mở rộng, gọi tắt là EFF.

“Chiến tranh của Nga tiếp tục gây thiệt hại nặng nề cho người dân và nền kinh tế Ukraine”, IMF viết trong một thông cáo báo chí. “Thỏa thuận này bao gồm một loạt các chính sách tài khóa và tiền tệ để hỗ trợ chương trình, với các mục tiêu bao gồm duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, khôi phục tính bền vững của nợ và khả năng tồn tại bên ngoài, giải quyết tham nhũng và cải thiện quản trị.”

Cho đến nay, Ukraine đã nhận được 10,6 tỷ đô la theo chương trình hiện tại trị giá 15 tỷ đô la của IMF, sẽ hết hạn vào năm 2027. Thỏa thuận gia hạn sẽ giúp hỗ trợ sự ổn định kinh tế của Ukraine trong giai đoạn 2026–2029.

Các quan chức Ukraine đã yêu cầu sự hỗ trợ từ tổ chức này vào tháng 9 năm 2025 để giúp giảm bớt tình trạng tài chính căng thẳng của mình

Ukraine chi toàn bộ nguồn thu thuế của mình cho quân đội — khoảng 62,8 tỷ đô la vào năm tới, theo dự thảo ngân sách nhà nước năm 2026 — và dựa vào nguồn tài chính nước ngoài để chi trả cho mọi thứ khác, bao gồm lương hưu, trường học và bệnh viện. Tuy nhiên, quốc gia này đang nhanh chóng đối mặt với sự sụt giảm mạnh trong nguồn viện trợ đã hứa, và cần 61 tỷ đô la để cân đối ngân sách trong năm 2026 và 2027.

Nguồn tài trợ mới của IMF sẽ đóng một vai trò nhỏ nhưng quan trọng trong việc lấp đầy khoảng trống tài chính.

IMF viết: “Hành động nhanh chóng của các nhà tài trợ là điều cần thiết để hỗ trợ Ukraine quản lý nhu cầu tài chính lớn và tài chính bên ngoài, cũng như tránh căng thẳng về thanh khoản”, đồng thời cho biết thêm rằng họ “hoan nghênh mọi nỗ lực nhằm bảo đảm hòa bình lâu dài và chương trình sẽ được hiệu chỉnh lại khi cần thiết tại mỗi lần đánh giá tùy thuộc vào tiến độ hướng tới giải quyết chiến tranh”.

Thỏa thuận này đóng vai trò giám sát chương trình cải cách của Ukraine, với việc Kyiv đồng ý hoàn tất các biện pháp cụ thể để đủ điều kiện nhận tài trợ. Các biện pháp này bao gồm duy trì các thể chế chống tham nhũng độc lập và phòng chống gian lận thuế, tăng cường cạnh tranh trong mua sắm công, mở rộng cơ sở thuế, cũng như các nỗ lực kinh tế vĩ mô khác nhằm bảo đảm ổn định tài chính.

Khoản tài trợ mở rộng này vẫn cần được Ban điều hành IMF chấp thuận và tùy thuộc vào việc Kyiv “hoàn thành các hành động trước đó” và “bảo đảm tài chính đầy đủ từ các nhà tài trợ”.

Tin tức về thỏa thuận này xuất hiện khi Liên Hiệp Âu Châu đang chuẩn bị một văn bản pháp lý để hoàn tất khoản vay bồi thường sau khi các nước Âu Châu trước đó không ủng hộ sáng kiến trị giá 140 tỷ euro - một kế hoạch pháp lý và tài chính phức tạp nhằm cho Ukraine vay dự trữ ngân hàng trung ương của Nga, vốn đã bị đóng băng do lệnh trừng phạt sau cuộc xâm lược toàn diện của Nga.

Bloomberg đưa tin, trích dẫn nguồn tin của hãng này, rằng tài liệu này dự kiến sẽ được công bố trong vài ngày tới, vì Ukraine dự kiến sẽ tiếp tục đàm phán về kế hoạch hòa bình 28 điểm của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump.

[Kyiv Independent: IMF to provide Ukraine with $8.2 billion over 4 years under extended agreement]