Hôm 25 tháng 8, trong một tuyên bố chưa từng có, Thánh Công Đồng của Giáo hội Chính thống Nga cho biết sẽ hoãn vô thời hạn các cuộc họp. Các nguồn tin thông thạo cho rằng lý do chính trong việc hoãn vô thời hạn là đã có những tranh cãi gay gắt trong nội bộ Chính Thống Giáo Nga. Một số các Giám Mục Chính Thống Giáo cáo buộc Thượng Phụ Kirill đang lèo lái lương tâm các tín hữu khi có ý muốn “phong thánh” cho Daria Dugina, một phụ nữ quá khích hô hào chiến tranh xâm lược Ba Lan và Ukraine, và đã qua đời trong một vụ đặt bom làm nổ tung chiếc xe hơi cô đang lái. Putin ca ngợi Daria Dugina như một hình mẫu người Nga yêu nước nhằm biện minh cho cuộc xâm lược Ukraine. Kirill ca ngợi cô ta như một hình mẫu tín hữu Chính Thống Giáo, mặc dù khi sống, cô ta hô hào chống lại các giá trị cốt lõi của Kitô Giáo như yêu thương và xem mọi người là bình đẳng, được tạo ra theo hình ảnh Chúa và giống Chúa.

Tiến sĩ George Weigel là thành viên cao cấp của Trung tâm Đạo đức và Chính sách Công cộng Washington, và là người viết tiểu sử Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II. Ông vừa có bài viết đăng trên tờ First Things có nhan đề “Christian solidarity versus barbarism”, nghĩa là “Tình liên đới Kitô Giáo chống lại sự dã man” nhằm hô hào các nhân đức Kitô khi đối diện với những lèo lái của các loại giáo gian, buôn thần bán thánh. Nguyên bản tiếng Anh có thể xem tại đây. Dưới đây là bản dịch toàn văn sang Việt Ngữ.

Cracow. Hàng trăm nghìn người tị nạn Ukraine đã đi qua thủ đô văn hóa cổ kính này của Ba Lan kể từ khi quân đội được trang bị kém, lãnh đạo thảm hại và tàn bạo của Vladimir Putin xâm lược Ukraine vào ngày 24 tháng 2 với chiêu bài sai trái rằng Ukraine theo đuổi chủ nghĩa “Đức Quốc xã” là mối đe dọa hiện hữu đối với an ninh của Nga. Vùng đất đẫm máu ở Đông Âu, giữa đây và vùng Donbas, miền đông Ukraine, không còn xa lạ với sự tàn ác của chế độ toàn trị và những ảnh hưởng của nó. Từ năm 1932 (bắt đầu nạn đói khủng bố của Stalin, Holodomor ở Ukraine) đến năm 1945 (kết thúc Chiến tranh thế giới thứ hai), đây là phần nguy hiểm nhất của thế giới, một cánh đồng giết chóc đẫm máu, trong đó có lẽ 20 triệu đàn ông và phụ nữ, cùng trẻ em đã chết vì bạo lực.

Chiến tranh man rợ chắc chắn gây ra một dòng lớn người tị nạn chạy trốn khỏi cuộc tàn sát, và cuộc chiến man rợ của Nga năm 2022 không phải là ngoại lệ. Điều khác biệt - và điều đáng mừng hơn, trong mùa chán nản này trước tình hình các vấn nạn thế giới và phản ứng của Giáo Hội Công Giáo đối với những vấn đề đó - là cách đối xử với hàng triệu người tị nạn Ukraine chạy trốn khỏi cuộc chiến của Putin. Sự khác biệt đó đã mang lại cho tôi, một cách tỏ tường, trong một cuộc trò chuyện giữa tôi với một nhà vật lý thiên văn nổi tiếng người Ba Lan.

Giáo sư Leszek Roszkowski đã đến Cracow từ Warsaw để thảo luận về một hội nghị tương lai của Hiệp hội các nhà khoa học Công Giáo sẽ được tổ chức tại đây vào năm tới. Tuy nhiên, không thể tránh khỏi cuộc trò chuyện của chúng tôi chuyển sang cuộc chiến ở Ukraine và phản ứng của Ba Lan đối với cuộc chiến ấy. Trong quá trình thảo luận đó, Giáo sư Roszkowski đề cập rằng gần đây ông đã được một đồng nghiệp từ một quốc gia Á Châu đến thăm. Hai nhà khoa học nói về đợt triều cường lớn những người tị nạn đã tràn qua Ba Lan kể từ tháng Hai - và sau đó vị khách của Giáo sư Roszkowski hỏi, “Các trại tị nạn nằm ở đâu?” Theo kinh nghiệm của anh ấy và của phần lớn thế giới, khi bạn đón nhận những người chạy trốn chiến tranh, bạn giữ họ trong các trại tị nạn.

Nhà vật lý thiên văn người Ba Lan giải thích rằng không có trại nào hết cả. Người Ba Lan đã đưa hàng trăm nghìn người tị nạn vào nhà của họ, sau khi họ đi qua các trung tâm trung chuyển ở biên giới Ba Lan-Ukraine và được chào đón tại các trung tâm dịch vụ người tị nạn. Những ngôi nhà ở Ba Lan, không phải trại hay kho dự trữ, là nơi những người tị nạn Ukraine tìm đến khắp Ba Lan vào năm 2022.

Công Giáo Ba Lan ngày nay có nhiều vấn đề. Hàng giáo phẩm, hoặc ít nhất là một số các giám mục có tiếng nói nhất, liên kết quá chặt chẽ với một đảng chính trị duy nhất. Hơn nữa, các giám mục Ba Lan dường như học được rất ít từ các giám mục khác về sự bắt buộc liên quan đến tính minh bạch trong việc khôi phục uy tín của Giáo hội và đối phó với sự tấn công của giới truyền thông hung hãn khi các vấn đề lạm dụng tình dục giáo sĩ phát sinh. Quá ít giáo sĩ Ba Lan (và giáo dân, liên quan đến vấn đề đó) hiểu rằng Ba Lan ngày nay là lãnh thổ truyền giáo, vì bản sắc dân tộc và văn hóa Ba Lan không còn truyền bá đạo Công Giáo như đã từng làm, và trong ký ức sống động. Các hội thảo vẫn phải được cải tổ triệt để nhằm biến chúng thành những tổ chức chuẩn bị cho những người truyền giảng Tin Mừng, chứ không phải là thành viên của một công đoàn giáo sĩ.

Trở lại những gì đang được đề cập đến, phản ứng lớn và gần như nhất trí của Ba Lan đối với cuộc khủng hoảng người tị nạn Ukraine cho thấy một nền văn hóa Kitô được định hình bởi hơn một thiên niên kỷ lịch sử vẫn còn tồn tại ở Ba Lan. Vì vậy, Giáo sư Roszkowski đề xuất, đó là những bản năng được sinh ra từ những ký ức về cuộc kháng chiến của người Ba Lan dưới thời Đức Quốc xã và những người cộng sản. Những bản năng định hướng ký ức đó đã được truyền lại bởi cha mẹ và ông bà của những người trẻ tuổi Ba Lan ngày nay: Có một cuộc khủng hoảng và mọi người đang bị đe dọa chết người; bạn phải giúp đỡ, chấm hết; không có chỗ cho các phép tính thực dụng.

Bản năng đoàn kết này là một dấu ấn của một nền văn hóa Kitô giáo sống động. Nó trái ngược hẳn với sự độc ác và man rợ do chính sách của nhà nước Nga thể hiện ở Ukraine bị chiếm đóng, liên quan đến vụ bắt cóc hơn một triệu người (trong đó có khoảng 260.000 trẻ em) và trục xuất hàng loạt sang Nga (thường có nghĩa là Siberia). Các gia đình bị chia cắt có chủ ý, và các trại trẻ mồ côi được lục soát để các trẻ mồ côi có thể được nhận làm con nuôi ở Nga. Những người chống lại sự cưỡng bức vô nhân đạo này thường bị tra tấn và hành quyết.

Điều đó bác bỏ tuyên bố lầm lạc rằng nước Nga của Putin là Người bảo vệ vĩ đại của nền văn minh Kitô giáo.

Sự nồng nhiệt và hào phóng trong phản ứng của Ba Lan đối với người tị nạn Ukraine cũng thể hiện sức mạnh của sự hòa giải Kitô giáo để tạo ra mạng lưới đoàn kết. Không có nhiều lịch sử hạnh phúc giữa Ba Lan và Ukraine, và một số lịch sử tồi tệ nhất diễn ra trong Thế chiến thứ hai. Tuy nhiên, không ai nói về điều đó bây giờ. Như Đức Gioan-Phaolô II đã nói, “ký ức lịch sử” đã được “thanh tẩy” và kết quả là sự hòa giải hiểu biết lẫn nhau.

Đó là lý do khác giải thích tại sao, giữa cuộc khủng hoảng người tị nạn nghiêm trọng nhất của Âu Châu kể từ năm 1945, không có trại tị nạn nào ở Ba Lan, mà những người tị nạn được chào đón, che chở và nuôi dưỡng trong các ngôi nhà của người Ba Lan.
Source:First Things